Administratieve lasten en personeelstekorten in de zorg blijven toenemen. AI-gedreven zorginnovaties bieden verlichting, mits zorgorganisaties de basis op orde hebben. “De vraag is: wat heeft mijn personeel nodig om er goed mee te kunnen werken?” aldus Bart Scheerder van het Applied AI Accelerator Lab, tijdens de masterclass ‘Ondernemen met data en AI in de zorg’.
Zorgprofessionals besteden een groot deel van hun tijd aan administratieve taken. Kostbare tijd die ook aan patiënten besteed zou kunnen worden. Uit onderzoek van de Nederlandse Internisten Vereniging blijkt dat 40 procent van de tijd op gaat aan administratie en slechts 20 procent aan patiëntencontact.
Hoewel het onderzoek onder internisten is uitgevoerd, is die disbalans ook herkenbaar voor andere zorgprofessionals. Recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laat zien dat zorgprofessionals gemiddeld 31 procent van hun werktijd besteden aan administratie, zoals verslaglegging en registratie.
AI als gamechanger
Het Applied AI Acceleration Lab (A3 Lab) van het UMC Groningen (UMCG) hoopt hier verandering in te brengen. Bart Scheerder, medeoprichter van het innovatielab, onderschrijft het belang van een nuttige en plezierige tijdsbesteding. “Veel zorgverleners verlaten de zorg. Onderzoek laat zien dat 43 procent binnen twee jaar de organisatie verlaat, en 20 procent hiervan verlaat de zorg helemaal. Het is belangrijk om je werktijd juist te besteden. Het moet zinvol zijn.”
In het A3 Lab werken onderzoekers, technici en medisch specialisten samen aan AI-toepassingen die het werk van zorgprofessionals lichter en leuker maken. “We testen wat er kan, implementeren wat werk, en onderzoeken waar het heen gaat.”
Lees ook: Saskia Peerdeman: ‘AI is onze copiloot geworden’
Van 7 minuten naar 15 seconden voorbereidingstijd
In november 2023 implementeerde het UMCG hun eerste AI-toepassing in het ziekenhuis. Het ziekenhuis kreeg zo’n 8000 berichten per maand via het online portaal van patiënten. Men dacht na over de vraag: hoe kunnen we als organisatie impact maken met AI?
Het antwoord werd een AI-toepassing, gekoppeld aan het elektronisch patiëntendossier (EPD). De tool leest de vraag van de patiënt, vormt een conceptantwoord inclusief referenties en zet het klaar voor de zorgverlener. Indien nodig wordt het aangepast voordat het antwoord naar de patiënt gaat.
Het resultaat: de gemiddelde voorbereidingstijd voor de poli daalde van 7 minuten naar 15 seconden. “Belangrijk is dat de AI-toepassing geen medisch advies geeft”, vertelt Scheerder. “Het helpt zorgverleners bij het beantwoorden van vragen van patiënten.” Het UMCG was het eerste ziekenhuis in Europa dat een chatbot gebruikte in het schriftelijk contact met patiënten.
Lees ook: Hoe zorg je voor duurzame adoptie van je zorginnovatie: lessen uit de praktijk
Uitdagingen van generatieve AI
Het duurzaam implementeren van een AI-toepassing gaat niet zonder slag of stoot. Scheerder: “Er zijn prachtige innovaties, maar de vraag is: wat heeft mijn personeel nodig om er goed mee te kunnen werken? Hoe verandert het werk van de zorgprofessional door AI?”
Scheerder constateert de volgende uitdagingen wanneer het aankomt op de implementatie van generatieve AI-tools:
-
t
- Duurzaamheid in CO2-uitstoot en geld: welk effect heeft de toepassing op het milieu en de portemonnee?
- Wet- en regelgeving: voldoet de innovatie een de bestaande wetten en regels?
- Privacy en beveiliging: is de veiligheid van patiëntgegevens in het geding?
- Aansprakelijkheid: wie is verantwoordelijk in het geval van fouten?
- Verandermanagement van mens en organisatie: hoe zorg je ervoor dat je je mensen meeneemt in de veranderingen?
- Bias en discriminatie: in hoeverre maakt de toepassing gebruik van eenzijdige data?
- Transparantie en uitleg: welke data worden gebruikt en waar komt de output vandaan?
- Bronhallucinaties: hoe groot is de kans dat de toepassing data verzint?
t
t
t
t
t
t
t
Lees ook: Waarom veel zorginnovaties stranden: de macht van verborgen belangen
Neem de zorgprofessional mee
Volgens Scheerder wordt innovatie gedreven door de interne collega’s. Zo maakt het UMCG gebruik van een zogenoemde innovatiepijplijn. “De eerste innovatie in 2023 was ad hoc, maar we zitten nu in een fase dat het meer programmatisch is. Van idee tot impact.”
Het ziekenhuis maakt gebruik van een soort digitale ideeënbox waar medewerkers terecht kunnen met een voorstel. “Het AI-kernteam kijkt vervolgens of het haalbaar is. Zo ja, dan wordt er een pilot gestart. Er wordt dan met name gekeken naar de waarde die het oplevert.”
Een van de toepassingen waar medewerkers binnen het UMCG nu gebruik van kunnen maken is ChatUMCG. “Officieel gebruiken medewerkers geen ChatGPT, maar het gebeurt natuurlijk wel. Er worden op dit moment 1 miljard gesprekken gevoerd via ChatGPT. Wij wilden onafhankelijk zijn van de bestaande modellen en bieden nu daarom ChatUMCG aan.”
Wie wat bewaart, heeft wat
Ziet het AI-kernteam geen waarde in een idee, dan is het niet per definitie verspilde moeite. “Levert het nú geen waarde op? Dan gaat het in de recycle bin, niet in de afvalbak. Wellicht is het over een paar jaar namelijk wél relevant.”
Dit is een artikel van Dutch Health Hub. Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws uit de zorgsector? Neem dan een kijkje op de hub en meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief.
↗
